tạm dịch: Quạ kêu đêm tối đầu cầu, Thanh minh Hàn thực dầu dầu khóc than. Do dân
gian đã quen với tết Hàn thực chung với Thanh minh, nên triều đình chính thức quy định
khi đến tiết Thanh Minh có thể nghỉ cùng lễ Hàn thực.
Thời Tống, tiết Thanh minh được chuyển dần từ tết Hàn thực sang. Không chỉ có các
nghi lễ tế tại mộ mà các phong tục của Hàn thực như ăn thức ăn nguội, đánh đu... cũng
chuyển sang tiết Thanh minh.
- Dung hòa tết Thượng tỵ: Sau này, tiết Thanh minh còn dung hòa thêm một lễ có rất
sớm trước đó là tết Thượng tỵ. Lễ này tổ chức vào mùng 3/3 Âm lịch, phong tục chính là
"đạp thanh" (du xuân), "phất hệ" (tắm gần sông để giảm trừ điều xấu tai ương), phản ánh
nhu cầu của người dân về thay đổi tinh thần và tâm lý sau những ngày đông buồn chán.
Tảo mộ ngày Thanh minh chủ yếu là ở ngoại thành, ngoài việc đau buồn nhớ nhung gia
tiên, nhân tiện dạo chơi ngắm nhìn cảnh đẹp là cách để giảm bớt nỗi buồn. Vì thế, tiết
Thanh minh sau này còn gọi là tết "đạp thanh". Nguyễn Du trong Truyện Kiều có câu:
"Thanh minh trong tiết tháng ba; Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh...", cũng vì lý đó.
- Phát triển sau này: Tiết Thanh minh dung hòa hai ngày tết trên, đến thời Tống lấy
trọng tâm là tảo mộ kết hợp các hoạt động khác như du xuân, ăn đồ nguội... Đến thời
Minh Thanh, ngày Thanh minh chiếm một vị trí quan trọng không thể thiếu trong cuộc
sống. Gần đây, ngoài tảo mộ, du xuân... còn được kết hợp thêm hoạt động trồng cây.
Phong tục ngày Thanh minh
Nhiều hoạt động diễn ra ở một số vùng vào ngày đầu tiên của tiết Thanh minh như không
dùng kim, không giặt áo, không đốt lửa, phụ nữ không ra đường, lấy than vạch trước
cửa... với hy vọng tránh không cho ma quỷ vào nhà. Đây là những quan niệm không nên
theo. Một số phong tục chính bao gồm:
- Tảo mộ: Thăm mồ mả tổ tiên, bày tỏ lòng nhớ ơn. Mọi người cắt nhổ cỏ, đắp thêm đất,
mang hoa quả dâng cúng gia tiên, đặt tiền giấy... Nếu thấy mộ nào còn cỏ, không có tiền
giấy là mộ vô chủ.
Tục tảo mộ có từ trước thời nhà Tần, nhưng không áp đặt đúng vào tiết Thanh minh. Bản
chất của nghi lễ này là phải đến tận mộ gia tiên, nhưng tùy theo điều kiện của từng gia
đình mà phương thức tảo mộ cũng khác. Do ảnh hưởng của Đạo giáo, người dân còn đốt
quần áo giấy để gửi cho người đã khuất. Hay do ảnh hưởng của Phật giáo, người ta đọc
"chú vãng sinh", cầu mong cho vong hồn được siêu thoát dễ dàng hơn.
Nhiều người xa quê làm ăn hay vì lý do khác nên bớt chú trọng lễ tảo mộ, gửi gắm hết
cho các dịch vụ làm thay. Nhiều người cho rằng mình đang làm ăn tốt, kiêng đầu năm gặp
vong hồn nên không muốn đi tảo mộ đầu năm.
- Ăn đồ nguội, hay tiết kiệm thức ăn: Một số nơi vẫn bảo lưu tập tục ăn đồ nguội,
không thắp lửa trong ngày đầu tiên của tiết Thanh minh, vì họ cho rằng không làm như
vậy dễ có tai ương. Một số nơi người ta sau khi mang đồ đi cúng lễ thì lấy chia phần
mang về hoặc cùng nhau ăn. Khi tảo mộ mang bánh tự làm sẵn đi cúng lễ, xong xuôi các
thủ tục tảo mộ lại mang về thụ lộc.
- Đạp thanh: Cũng chính là du xuân. Tiết Thanh minh đã bắt đầu bớt lạnh, cây cối phát
triển mạnh mẽ, rất nhiều loài hoa nở rộ, là thời điểm thích hợp để đi dã ngoại, ngắm cảnh.
- Trồng cây: Trước và sau Thanh minh, mưa xuân có ở nhiều nơi, sức sống của cây cũng
mãnh liệt, vì thế từ xưa đến nay người ta có thói quen trồng cây vào mùa xuân. Nhiều
người còn gọi tiết Thanh minh là tết trồng cây. Phong tục này được lưu truyền đến tận
ngày nay.
Thực tế không bắt buộc cứ đúng ngày đầu tiên của tiết Thanh minh là phải làm nghi thức
tảo mộ. Trung Quốc có 3 ngày nghỉ thì đa phần mọi người tranh thủ về quê tảo mộ, thăm
quê hương hay người quen; còn lại nhân dịp nghỉ đi "đạp thanh", du xuân, ngắm cảnh
đẹp. Việt Nam không có ngày nghỉ chính thức, năm nay tiết kéo dài từ ngày 5/4 đến 5/5
dương lịch. Tuy vậy ít người tảo mộ muộn mà đa phần đều tiến hành vào tuần đầu tiên
của tiết Thanh minh.
Trường Đại học Giao thông Vận tải (tên tiếng Anh: University of Communications and Transport, tên viết tắt: UTC hoặc UCT) là một trường đại học công lập đào tạo chuyên ngành các lãnh vực về kinh tế - kỹ thuật giao thông vận tải của Việt Nam. Trường trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo
Translate
Đăng ký:
Đăng Nhận xét
(
Atom
)
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét